Raymond Carver – Na skróty

Szukanie skrótów przez życie

Ktoś kiedyś powiedział, że życie pisze najlepsze scenariusze. Z podobnego założenia wychodzi najwyraźniej Raymond Carver, amerykański prozaik, który najczęściej stara się ująć właśnie życie prostych ludzi, ścierających się od czasu do czasu z niezwykłymi sytuacjami i toksycznymi relacjami. Efektem tego typu pisarstwa jest zbiór opowiadań „Na skróty”.

Tom liczy dziewięć opowiadań oraz jeden poemat. Carver pisze przede wszystkim o Ameryce takiej, jaką widzi na co dzień – pozbawionej blichtru i nowobogactwa, przytłoczonej nudnymi obowiązkami, nałogami i problemami, związanymi z relacjami damsko-męskimi. Tematem przewodnim jest ludzka natura, zgłębiana poprzez ukazywanie rozmaitych reakcji na niecodzienne sytuacje, które spotykają bohaterów. Pisarz porusza między innymi takie wątki, jak wyjawiona po wielu latach małżeństwa zdrada, niespodziewana śmierć kilkuletniego syna, utrata dającej życiowe spełnienie pracy czy lojalność w relacjach damsko-męskich. Ta ostatnia zresztą wydaje się być wspominana najczęściej – motyw zdrady i wzajemnych podejrzeń pojawia się w prawie każdym tekście.

Kolejnym ciekawym elementem opowiadań jest ich niejednoznaczność. Większość tekstów ma bardzo niejasne zakończenie, które można interpretować na różne sposoby; pewnych faktów natomiast trzeba się po prostu domyślać. Sprawia to, że teksty stają się uniwersalne, a każdy może dojrzeć w nich nieco inny sens.

Ukoronowaniem świetnego zbioru jest minimalistyczny styl pisarza. Carver pisze językiem pozbawionym emocji; posługuje się masą lakonicznych zdań, których zadaniem jest jedynie przekazanie informacji. Daje to ciekawy efekt, gdyż emocje czytelnika nie są pobudzane przez wykwintne słownictwo i rozbudowane sentencje, a poprzez historie poszczególnych bohaterów. Dodatkowo prosty, wręcz dziennikarski styl świetnie komponuje się z przytłaczającą, toksyczną atmosferą poniektórych opowiadań. Interesująco wypadają także pełne symboliki, niejednoznacznie dialogi.

Można być pewnym, że podczas pracy nad opowiadaniami zawartymi w omówionym zbiorze, autor nie poszedł na skróty. Każdy tekst jest wart swej ceny, czego zasługą jest przede wszystkim nietypowy, suchy styl Carvera, jego wrażliwość na problemy prostych Amerykanów oraz zdolność obserwacji społeczeństwa i wytykania jego największych wad. Takie połączenie jeszcze nigdy nie zawiodło.

Poniżej zwiastun świetnego filmu Roberta Altmana, bazującego na omówionych wyżej opowiadaniach.